Μετά από την δεύτερη εβδομάδα της στον παιδικό σταθμό η Σοφία, όπως ήταν αναμενόμενο, αρρώστησε. Εμφάνισε καταρροή, βήχα, πυρετό… όλα τα συμπτώματα ενός κοινού κρυολογήματος, που αντιμετωπίσαμε με συμπτωματική αγωγή… δηλαδή υγρά, ξεκούραση, πλύσεις με φυσιολογικό ορό και παρακεταμόλη. Μετά από 5 μέρες και ενώ η Σοφία είχε καλυτερέψει αισθητά, παρουσίασε αυτό το εξάνθημα..
Τι είναι πάλι αυτό; αναρωτήθηκε η αδερφή μου. Μόλις μου έστειλε τη φωτογραφία χαμογέλασα. Κνίδωση… ή όπως το έμαθα στην Ισπανία, urticaria. Η πιο εύκολη διάγνωση για έναν παιδίατρο, μιας και πρόκειται για ένα εξάνθημα πολύ χαρακτηριστικό. Μόλις δεις ένα, μπορείς να τα διαγνώσεις όλα!
Πρόκειται για κόκκινες ψηλαφητές πλάκες, που εμφανίζονται απότομα, συνήθως αλλάζουν τοποθεσία στο σώμα (για αυτό τις ονομάζουμε μεταναστευτικές πλάκες) και συνήθως συνοδεύονται από κνησμό (εξου και το ελληνικό όνομα κνίδωση). Διαρκούν λιγότερο από 24 ώρες (τις περισσότερες φορές διαρκούν λεπτά ή λίγες ώρες) και εξαφανίζονται χωρίς να αφήσουν σημάδι στο δέρμα. Όταν διαρκούν λιγότερο από 6 εβδομάδες, πρόκειται για την οξεία κνίδωση που είναι πιο συνήθης στην παιδιατρική ηλικία και είναι η μορφή κνίδωσης που θα μας απασχολήσει σήμερα. Όταν διαρκούν περισσότερο από 6 εβδομάδες, ονομάζεται χρόνια κνίδωση και χρειάζεται πιο ενδελεχή διερεύνηση της αιτίας και αντιμετώπιση, συνήθως από έναν παιδοαλλεργιολογο.
Η κνίδωση συμβαίνει λόγω της ενεργοποίησης των μαστοκυτταρων που υπάρχουν στην επιδερμίδα μας και την απελευθέρωση ισταμίνης. Όσοι έχετε αλλεργία πιθανότατα θα έχετε ακούσει ξανά αυτούς τους όρους, καθώς πρόκειται για τα κύτταρα και την ουσία που εμπλέκονται στους αλλεργικούς μηχανισμούς. Στον παιδιατρικό πληθυσμό όμως η οξεία κνίδωση, τις περισσότερες φορές, δεν οφείλεται σε κάποια αλλεργική αντίδραση. Στο 60% των περιπτώσεων προκαλείται από κάποια ιογενή λοίμωξη, όπως τα περισσότερα κοινά κρυολογήματα που περνάνε τα παιδιά σε αυτές τις μικρές ηλικίες. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως η κνίδωση είναι εξάνθημα που συνήθως εμφανίζεται πολλές φορές αφού έχει καλυτερέψει η ιογενής λοίμωξη ή τις τελευταίες μέρες αυτής. Σε μικρότερο ποσοστό μπορεί να προκληθεί από φάρμακα (6.3%), τσιμπήματα εντόμων (2.5%) ή τροφές (1.3%). Σε αυτές τις περιπτώσεις για να ενοχοποιήσουμε κάποιο φάρμακο ή τροφή θα πρέπει να ικανοποιείται ο κανόνας 1-1-1. Δηλαδή, να πρόκειται για κνίδωση που εμφανίζεται με τρόπο επαναλαμβανόμενο 1 ώρα μετά την έκθεση σε ένα συγκεκριμένο φάρμακο ή τροφή και να εξαφανίζεται μέσα σε μία ώρα. Τέλος, όπως συμβαίνει συχνά με αρκετές ασθένειες στην ιατρική, υπάρχει και ένα ποσοστό περιπτώσεων οξείας κνίδωσης χωρίς γνωστή αιτιολογία.
Η αντιμετώπιση για την οξεία κνίδωση είναι τα αντιισταμινικά πρώτης ή δεύτερης γενιάς ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Η χορήγηση των αντιισταμινικών γίνεται για την βελτίωση των συμπτωμάτων, που είναι συνήθως ο έντονος κνησμός. Τα αντιισταμινικά δεν βοηθάνε το εξάνθημα να φύγει γρηγορότερα ή να μην εμφανιστεί και πάλι σε κάποιες ώρες. Επομένως, εάν το παιδί δεν παρουσιάζει έντονα σημάδια κνίδωσης, δεν χρειάζεται να γίνει η χορήγηση φαρμάκων και το εξάνθημα θα εξαφανιστεί από μόνο του σε κάποιες ώρες.
Αν και αρκετά πιο σπάνιο, το εξάνθημα της κνίδωσης είναι το εξάνθημα που παρουσιάζεται σε μια αλλεργική αντίδραση. Και μια αλλεργική αντίδραση, μπορεί σε ακόμα πιο σπάνιες περιπτώσεις, να οδηγήσει στην αναφυλαξία, που είναι μια δυνητικά θανατηφόρα κατάσταση. Επομένως, πότε πρέπει να ανησυχήσουμε και να ψάξουμε ΆΜΕΣΑ παιδιατρική φροντίδα? Όταν δούμε αυτό το εξάνθημα στο παιδί μας μία ώρα αφού έχει δοκιμάσει ένα καινούργιο φαγητό ή του έχουμε δώσει ένα φάρμακο για πρώτη φορά και επιπλέον παρουσιάζει ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα:
- Δυσκολία στην αναπνοή, κάποιες φορές με παρουσία ενός σφυρίγματος στο στήθος
- Έντονα γαστρεντερολογικά συμπτώματα, όπως εμετοί και διαρροϊκές κενώσεις
- Οίδημα στο χείλος ή στο πρόσωπο
- Λιποθυμικό επεισόδιο ή έντονα σημάδια σωματικής αδυναμίας
Αν αναρωτιέστε τι συνέβη με τη Σοφία, σε λιγότερο από μία ώρα δεν είχε κανένα σημάδι πλέον και επειδή ποτέ δεν παρουσίασε σημαντικό κνησμό, δεν πήρε φαρμακευτική αγωγή. Το εξάνθημα δεν παρουσιάστηκε πάλι και την επόμενη μέρα επέστρεψε στον παιδικό σταθμό, μιας και είχε πλέον αναρρώσει από την ιογενή λοίμωξη. Όπως βλέπετε, επιβεβαίωσε όλα τα στατιστικά δεδομένα των μελετών σχετικά με την οξεία κνίδωση! Το ίδιο αναμένεται να συμβεί και με τα περισσότερα παιδιά που θα παρουσιάσουν αυτού του είδους το εξάνθημα. Για να δούμε εάν την επόμενη φορά που θα παρουσιάσουν τα παιδιά σας ένα τέτοιο εξάνθημα, θα μπορέσετε να στείλετε όχι μόνο την φωτογραφία αλλά και την πιθανή διάγνωση στην παιδίατρο σας! Καθώς είπαμε πως όταν βλέπεις ένα, πλέον τα έχεις δει όλα!
Πηγές:
- Pier J, Bingemann TA. Urticaria, Angioedema, and Anaphylaxis. Pediatr Rev. 2020 Jun;41(6):283-292. doi: 10.1542/pir.2019-0056.
- Macy E. Practical Management of New-Onset Urticaria and Angioedema Presenting in Primary Care, Urgent Care, and the Emergency Department. Perm J. 2021 Nov 22;25:21.058. doi: 10.7812/TPP/21.058.
